Kureyş Suresinin Konusu

Surede Kureyş'e cahiliye döneminde verilen ticari imtiyazlardan emniyet zenginlik ve istikrar gibi nimetlerden bahsedilerek nimetlere şükretmeleri Allah'a(cc) kulluk ve etmelerinin önemine dikkat çekmektedir.

Konusu itibaryle bir önceki sure olan Fil suresinin devamı niteliğinde olan bir suredir. Bu sure de Kureyşliler’in Ebrehe ve onun fil ordusunun düzenlediği saldırıdan nasıl Allah tarafından korundukları anlatılmaktadır.

Kureyş’e Allah tarafından verilen bu refah, nimetler ve güven dile getirilmektedir. Sure içerisine Kureyş adına yer verilme nedeeni Hz. Muhammed’i (sav) mensup olduğu islamiyet'in tebliğinde ilk müslümanların Kureyş kabilesine mensup olmalarının yanında Kâbe’nin bakımını üslenmiş maları hem Kâbe işlerini gelen hem de hac işlerini üslenmeleri hem de Kabeye gelen hacılara dağıtılan yemekler ve su dağıtımını uzun yıllar onların üstlenmiş olmalarıdır.

Kureyş’e halkına olanak verildiği için, hem kış hem de yaz yolculuklarında güvenliklerini sağlamak için Allah onlara lütuflarda bulundu. Onlar da kendilerini açlıklarını gideren koruyan besleyen ve her çeşit korkulardan emin kılan şu evin Kâbe’nin Rabbine olan kulluk etsinler.

Kureyş suresinin başlangıcında Kureyşliler’in Allah tarafından kış ve yaz aularında yolculuğunun kolaylaştırıldığı belirtilmektedir. Tefsirlerde söz konusu ayetlerde geçen yolculukların yazın Taif serin yaylalarına kışın ise Yemen'in ılık bölgelerine rahatça seyahat de bulunarak büyük kazançlar elde ediyorlardı.

Hatta kureyş'in ticaret kervanları kış aylarında Habeşistan ve Somali'ye kadar yaz aylarında ise Mısır Suriye, Irak Ve İran'a kadar gidebiliyorlardı.

Mekke'nin bulunduğu bölge tarım ve hayvancılığa elverişli olmadığı için Kureyş halkının ticaretten başka gelir kaynağı yoktu. Hac mevsiminde kurulan panayırlar ticareti canlandırmaya vesile oluyordu. Burada düzenlenen şiir hitabetleri ve yarışmalar dilin, edebiyat ve kültürün gelişmesini sağlıyordu.

Kureyş Suresi türkçesinde Allah’ın onları doyurarak açlıktan kurtardığı ve tüm korkularından arındırdığı belirtilerek bütün bu nimetler sebebi ile Allah’a ibadet etmeleri emredilir. Mekkeli müşrikler Allah'ın varlığına inanıyor fakat Allah'a ortak koşmak çekinmiyorlardı. Bu sebepten dolayı da Allah onlara Kur'an'da ortak koşanlar anlamına gelen müşriklerin sıfatıyla nitelemiştir.

Çünkü Cenab-ı Allah (cc) onları hem Mekke’de hem civarında yaptıkları yolculuklar esnasında onları her tehlikeye karşı korumuştur. Kabe'yi yıkmaya gelen ebrehe'nin ordusuna mucize bir şekilde felakete maruz kalması ve başarısız olması karşı gösterdikleri başarı Kureyş'in diğer kabileler nezninde saygınlığını iyice arttırmıştır. Krallar ve emirler onlara saygı gösterirlerdi. Çöllerde diğer kabileler haydutlar tarafından saldırıya uğrarken kureyşliler güven içinde ticaretlerinin yaparlardı.

Kureyş suresi türkçesinin genel mesajı Allah tarafından ihsan edilmiş olan tüm nimetlere layık olmaya ve sadece Allah’a kulluk etmek gerektiğine yöneliktir. (cc) ibadet etmeleri emredilir. Çünkü Kureyş Kabilesi Allah'ın varlığına inanmakla beraber Allah'a (cc) eş koşuyordu.

Bu sebeple Kur'an'da ortak koşan anlamına gelen müşrikun sıfatıyla nitelemiştir.